Bệnh xoăn lá do virus là loại bệnh hại nguy hiểm trên các loại cây trồng, trong đó có cây cà chua. Bệnh lây nhiễm vào cây khỏe qua “véc tơ” là côn trùng môi giới hoặc lây lan cơ giới qua đất, tàn dư thực vật, cỏ dại, công cụ lao động, tay người làm vườn tùy theo loài virus. Đến nay chưa có thuốc hóa học đặc trị bệnh do virus.
Bệnh xoăn lá trên cây cà chua
1. Biện pháp canh tác cây cà chua
Lựa chọn giống cà chua
Chọn giống cà chua ít nhiễm bệnh xoăn lá virus: Kim cương đỏ, Ana… khả năng chống chịu được sâu bệnh, thích nghi với điều kiện địa phương và có năng suất cao.
Số ngày gieo ươm: 35-45 ngày; Chiều cao cây: 12-15cm; Đường kính thân: 2-3mm; 5-6 lá thật.
Cây khỏe mạnh, không dị hình, không bị dập nát, rễ trắng, ngọn phát triển tốt, vết ghép liền da (đối với cà chua ghép).
Cây hoàn toàn sạch sâu, bệnh.
Vườn ươm cà chua giống
Cao ráo, thông thoáng, sau mỗi lần xuất vườn phải xử lý dụng cụ vườn ươm. Vật liệu ươm giống phải phơi khô, hoai mục.
Dùng lưới côn trùng để bảo vệ cây con. Hạt giống trước khi ươm phải được xử lý bằng nước nóng (3 sôi, 2 lạnh) hoặc ngâm hạt giống cà chua trong dung dịch Na2PO4 (100%) trong 2 giờ. Sau đó xả lại trong nước sạch 40 phút, trải hạt trên giấy hút ẩm để làm khô.
Sử dụng các loại thuốc phòng trừ côn trùng chích: Oshin 20WP, Sokupi 0,36AS, Actara 25 WG (nồng độ khuyến cáo, 5-7 ngày/lần) và các thuốc trừ bệnh trong danh mục.
Đất trồng cây cà chua
Chọn đất thịt pha cát, đất bazan, pH từ 5,5-6,5; những chân đất mới hoặc vụ trước không trồng cây họ cà để tránh sâu bệnh phát triển.
Thu dọn sạch sẽ và tiêu hủy tàn dư, cỏ dại. Xới xáo kỹ, bón vôi ngay khi cày lật đất, phơi ải 7-10 ngày trước khi trồng, bón phân lót, lên luống. Mùa khô luống cao 20cm, rãnh 30cm, mặt luống rộng 1,2m trồng hàng đôi; Mùa mưa luống cao 25-30cm, rãnh 30cm, mặt luống rộng 80-90cm, trồng hàng đơn.
Làm đất, kết hợp bón lót và có thể dùng thuốc phòng trừ tuyến trùng, thuốc phòng trừ nấm để xử lý các loại dịch hại trong đất xâm nhập. Phủ nilon màu xám để giữ ẩm, hạn chế dinh dưỡng bị rửa trôi, hạn chế cỏ dại, sâu bệnh. Cũng có thể phủ cỏ tranh hoặc rơm rạ.
Mật độ trồng
Mùa khô: trồng hàng x hàng 70cm x cây 50cm theo kiểu nanh sấu. Mật độ 27.000 cây/ha.
Mùa mưa: trồng cây x cây 50-60cm, hàng x hàng 1-1,2m. Mật độ 18.000-20.000 cây/ha. Nên trồng cây vào buổi chiều mát, khi trồng tránh vỡ bầu, nén đất không quá chặt.
Bón phân (tính trên ha) cho cây cà chua
Chỉ sử dụng các loại phân bón có trong danh mục sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam.
Tùy theo loại đất, chế độ mưa mà bón phân phù hợp. Thông thường có thể bón 20-30 tấn phân chuồng, 1-1,5 tấn vôi, 5-10kg borat và 240kg N – 100kg P2O5 – 270kg K2O, (lượng phân hóa học trên tương đương 400kg Ure, 350 NPK 16-16-8, 500kg lân và 400 kg/ha sulphat kali).
Bón lót 5-7 ngày trước khi trồng: toàn bộ phân hữu cơ + vôi +100kg NPK + toàn bộ borat.
Thúc lần 1: Sau trồng 10-15 ngày: 100kg ure + 150kg sulphat kali + 100kg bánh dầu + 5kg NPK, kết hợp với phá váng.
Thúc lần 2: Sau trồng 20-25 ngày (khi cây ra hoa): 100kg ure + 150kg sulphat kali + 50kg NPK, kết hợp làm cỏ, xới rộng vun cao luống. Phân được bón theo 2 mép luống xa gốc, theo tán cây.
Thúc lần 3: sau thu hoạch lần 1: 100kg ure + 150kg sulphat kali + 10kg NPK.
Sau đó, cứ 7-10 ngày bón lần 1 lần 50kg ure + 50kg sulphat kali.
Trong quá trình sinh trưởng có thể phun kết hợp lên lá các loại nguyên tố vi lượng
Tưới nước
Sử dụng nước giếng khoan, nước máy, nước suối đầu nguồn để tưới. Tuyệt đối không sử dụng nước ao tù, nước thải, nguồn nước nhiễm các loại vi sinh vật gây hại, nhiễm độc hóa học để tưới.
Tưới đủ độ ẩm bằng nước sạch: từ khi trồng đến khi hồi xanh tưới 2-3 lần/ngày, sau đó 1 lần/ngày. Sau các trận mưa to cần phải tưới để rửa đất cho cây phòng ngừa bệnh nấm, đảm bảo độ ẩm cho đất: 60-70%.
Khi cây cà chua ra hoa cần lượng nước nhiều hơn, độ ẩm 70-80%. Nếu đất khô hạn, quả bị nứt, dễ rụng trái.
Xới đất
Sau khi trồng 7-19 ngày tiến hành vun xới, phá váng.
Sau trồng 20-25 ngày kết hợp bón phân, vun cao luống để tránh nước đọng, rễ kém phát triển. Loại bỏ cây bệnh, trái bệnh, sâu,…
Trong mùa mưa tỉa bớt lá, chân lá già đã chuyển vàng để vườn được thông thoáng.
Gom lá bệnh, trái thối, trái sâu tiêu hủy cách xa vườn.
Làm giàn
Khi cây cao 40-60cm cần làm giàn giúp cây phân bó đều trên luống, thuận tiện chăm sóc.
2. Phòng trực sâu bệnh hại cây cà chua
2.1. Biện pháp vật lý
Dùng bẫy dính để bẫy, tiêu diệt côn trùng “vec tơ” truyền bệnh.
Dùng giấy bạc treo trên ngọn cây tạo ánh sáng phản xạ xua đuổi côn trùng chích hút.
Dùng lưới quây xung quanh vườn với chiều cao 1,8-3 m để bảo vệ vườn.
2.2. Biện pháp hóa học
Bà con nên hạn chế phun thuốc hóa học. Chỉ sử dụng khi bắt buộc.
Sử dụng các loại thuốc trừ côn trùng chích hút từ vườn ươm và sớm ngay khi trồng bằng các loại thuốc Oshin 20 WP, Sokupi 0,36AS, Actara 25WG.
Chăm sóc diện tích trồng cà chua chuẩn bị cho thu hoạch tại thôn Khả Lễ (Bắc Ninh). Ảnh: Trần Tuấn – TTXVN
