Bệnh úa sớm còn được gọi là bệnh đốm vòng, là một bệnh phổ biến của cà chua do nấm Alternaria solani gây ra. Bệnh có tên tiếng Anh là early blight.
Bệnh úa sớm xuất hiện hầu hết ở các vùng trồng cà chua. Bệnh làm giảm số lượng và kích thước quả. Nó có thể xâm nhiễm đến hầu hết các bộ phận của cây cà chua, bao gồm cả lá, thân và quả. Cây cà chua có thể không chết, nhưng sẽ bị suy yếu và sinh trưởng kém.
Tác nhân:Do nấm Alternaria solani
Sợi nấm Alternaria solani có vách ngăn, phân nhánh, màu nâu tối. Nấm sinh sản bằng cách hình thành bào tử đính, bào tử đính có hình quả lựu đạn có nhiều vách ngăn ngang, có mỏ dài hơi khoằm, màu nâu tối, kích thước
Đặc điểm phát sinh phát triển
Bào tử phân sinh nảy mầm trong giọt nước sau 1-2 giờ ở phạm vi nhiệt độ 16-34°C, nhiệt độ thích hợp nhất cho nấm phát triển là 26-28°C. Nấm xâm nhập vào cây qua lỗ khí khổng hoặc vết thương hoặc trực tiếp qua biểu bì.
Từ 13°C, nấm có thể xâm nhập và gây bệnh, nhiệt độ càng cao thì sự xâm nhập và gây bệnh càng dễ dàng. Trong điều kiện thuận lợi (nhiệt độ thích hợp, ẩm ướt) thì thời kỳ tiềm dục của bệnh là 3-4 ngày và sau đó 3-4 ngày nấm có thể sinh bào tử mới.
Thông thường thời kỳ tiềm dục kéo dài 8-10 ngày. Trời càng nhiều mưa và sương thì bảo tử phân sinh hình thành càng nhiều. Ở Lâm đồng bệnh gây hại nặngvào tháng 6-9 vì có ẩm độ cao, nhiệt độ cao, mưa nhiều thuận lợi cho nấm lây lan, xâm nhiễm và bệnh phát triển.
Chu trình gây bệnh của nấm Alternaria solani
Nấm có thể tồn tại trên hạt, trên tàn dư cây bệnh ở đất hoặc trên một số cây cùng họ với cà chua (Solanaceace).
Tên tiếng Anh: Early blight
Triệu chứng gây hại:
– Bệnh chủ yếu trên lá và quả, đôi khi có trên thân.
– Trên lá:Vết bệnh xuất hiện đầu tiên ở các lá già phía dưới, lan dần lên các lá phía trên. Vết bệnh hình tròn hay có cạnh, màu nâu sẫm, có các vòng tròn đồng tâm màu đen, nhiều vết bệnh liên kết nhau thành vết lớn lan khắp lá, làm lá vàng khô và rụng sớm.
– Trên quả: Vết bệnh xuất hiện đầu tiên ở cuống hoặc tai quả, hình tròn, màu nâu sẫm, hơi lõm xuống, cũng hình thành những đường vòng đồng tâm màu đen, quả dễ rụng.
– Trên thân: Nấm tạo thành những vết bệnh màu nâu, có các vòng đồng tâm và hơi lõm
Phát sinh gây hại:
– Bệnh phát sinh và gây hại trong điều kiện nhiệt độ và ẩm độ cao. Bệnh phát triển nhanh, dễ hình thành dịch hại trên diện rộng. Nấm sinh sản bằng bào tử, nhiệt độ thích hợp cho bào tử nảy mầm 30 oC.
– Bệnh gây hại trên cây cà chua, khoai tây, …
– Sợi nấm và bào tử nấm lưu tồn trên tàn dư cây bệnh, cây ký chủ ít nhất là một năm, bào tử theo gió và côn trùng lan truyền gây bệnh trên cây trồng.
Biện pháp phòng trừ:
– Vệ sinh đồng ruộng, thu gom, tiêu hủy tàn dư cây trồng.
– Trồng giống kháng bệnh.
– Ngắt bỏ lá gốc và lá bệnh.
– Luân canh với cây khác, không luân canh với khoai tây.
